Dữ liệu ngày nay không chỉ là phương tiện vận hành mà đã trở thành một dạng tài sản chiến lược, đóng vai trò cốt lõi trong khả năng mở rộng, đổi mới và tạo giá trị lâu dài cho doanh nghiệp. Với các nhà đầu tư, mức độ trưởng thành trong quản trị dữ liệu đang dần trở thành chỉ dấu quan trọng để đánh giá mức độ sẵn sàng chuyển đổi số, khả năng sinh lời bền vững và mức độ kiểm soát rủi ro của một tổ chức.
Khác với quan niệm truyền thống coi dữ liệu là sản phẩm phụ từ hoạt động kinh doanh, các doanh nghiệp tiên phong ngày nay đã và đang xây dựng hệ thống quản trị dữ liệu như một trụ cột hạ tầng – tương đương với tài chính, nhân lực hay vận hành. Việc thu thập dữ liệu là cần thiết, nhưng chỉ khi dữ liệu được quản lý hiệu quả, khai thác có chiến lược, nó mới thực sự tạo ra giá trị kinh tế. Đó chính là bản chất của quản trị dữ liệu: một hệ thống chính sách, quy trình và công nghệ nhằm đảm bảo dữ liệu được bảo vệ, kiểm soát và phục vụ hiệu quả cho các mục tiêu kinh doanh.
Từ góc độ đầu tư, điều này mở ra ba khía cạnh quan trọng. Thứ nhất, doanh nghiệp có hệ thống quản trị dữ liệu tốt sẽ sở hữu khả năng ra quyết định nhanh, chính xác và có cơ sở định lượng rõ ràng – điều kiện tiên quyết để tồn tại và tăng trưởng trong môi trường cạnh tranh cao và biến động không ngừng. Thứ hai, khi khối lượng dữ liệu ngày càng lớn, quản trị dữ liệu trở thành lá chắn bảo vệ trước các rủi ro pháp lý và uy tín, đặc biệt trong bối cảnh các quy định về bảo vệ dữ liệu cá nhân và dữ liệu quốc gia ngày càng chặt chẽ. Tại Việt Nam, việc tuân thủ Nghị định 13/2023 về bảo vệ dữ liệu cá nhân không chỉ là yêu cầu pháp lý mà còn là thước đo mức độ trưởng thành trong quản trị doanh nghiệp. Cuối cùng, quản trị dữ liệu tốt cho phép doanh nghiệp mở rộng sang các mô hình kinh doanh mới dựa trên phân tích dữ liệu, từ đó gia tăng khả năng tạo doanh thu từ dữ liệu, không chỉ giới hạn ở hoạt động cốt lõi ban đầu.
Nhiều tập đoàn lớn hiện nay đã thiết lập vai trò Chief Data Officer (CDO) như một thành viên trong đội ngũ điều hành cấp cao, phản ánh tầm quan trọng của dữ liệu tương đương với tài chính hay chiến lược. Bên cạnh đó, các khoản đầu tư vào hệ thống Master Data Management (MDM), Data Catalog, Data Governance Platform và các công cụ phân tích dữ liệu tự động đang được xem là khoản đầu tư thiết yếu, không còn là chi phí kỹ thuật phụ trợ. Thực tế cho thấy, các doanh nghiệp có hệ thống quản trị dữ liệu bài bản thường có tốc độ tăng trưởng EBITDA (*) cao hơn nhóm còn lại trong cùng ngành, và khả năng thu hút vốn dễ dàng hơn nhờ tính minh bạch và kiểm soát nội bộ tốt.
Một rào cản phổ biến hiện nay là tình trạng dữ liệu phân mảnh, không đồng bộ giữa các bộ phận, và thiếu quy trình xác thực – điều này khiến doanh nghiệp dễ rơi vào trạng thái “có dữ liệu nhưng không có thông tin”. Nhà đầu tư cần đặc biệt lưu ý đến năng lực tích hợp và tiêu chuẩn hóa dữ liệu trong các thương vụ M&A, vì đây là yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng hợp lực sau sáp nhập.
Quan trọng hơn, trong thế giới nơi dữ liệu là nguồn lực cạnh tranh, khả năng quản trị dữ liệu hiệu quả trở thành một chỉ số tiềm năng đầu tư mới. Từ việc kiểm soát vòng đời dữ liệu – từ khi sinh ra, sử dụng, lưu trữ đến khi loại bỏ – cho đến khả năng tuân thủ pháp lý xuyên biên giới, một chiến lược dữ liệu bài bản là điều kiện tiên quyết để doanh nghiệp có thể mở rộng quy mô mà không đánh đổi an toàn hay hiệu quả.
Trong ngắn hạn, nhà đầu tư có thể chưa nhìn thấy dòng tiền trực tiếp từ các hoạt động quản trị dữ liệu. Nhưng trong dài hạn, sự trưởng thành về dữ liệu là yếu tố phân biệt rõ ràng giữa một doanh nghiệp phát triển bền vững và một doanh nghiệp dễ tổn thương trước biến động. Quản trị dữ liệu không còn là câu chuyện công nghệ – nó là câu chuyện của năng lực quản trị tổng thể, của tầm nhìn và cam kết hướng đến giá trị dài hạn.
(*) EBITDA (Earnings Before Interest, Taxes, Depreciation, and Amortization) là chỉ số tài chính đo lường lợi nhuận của công ty trước khi trừ đi chi phí lãi vay, thuế, khấu hao và chi phí hao mòn. Nó giúp nhà đầu tư đánh giá khả năng sinh lời từ hoạt động kinh doanh cốt lõi mà không bị ảnh hưởng bởi các yếu tố tài chính và thuế.