Y tế ngày nay không còn chỉ gắn liền với bệnh viện, phòng khám hay bác sĩ. Đằng sau mỗi ca chẩn đoán, mỗi lần phẫu thuật và thậm chí cả những buổi tư vấn sức khỏe từ xa là một hạ tầng công nghệ phức hợp, nơi trung tâm dữ liệu (data center) đóng vai trò nền tảng. Nếu coi bệnh viện là “tuyến đầu” của chăm sóc sức khỏe, thì data center chính là “hậu phương” vững chắc, lưu giữ, phân tích và truyền tải thông tin y khoa khổng lồ, bảo đảm cho hệ thống vận hành thông suốt.
Một trong những thay đổi lớn nhất trong ngành y tế những năm gần đây là sự phổ biến của hồ sơ bệnh án điện tử. Khác với trước kia, khi mọi thông tin của bệnh nhân được lưu giữ bằng hồ sơ giấy dễ thất lạc hoặc khó chia sẻ, ngày nay bệnh án điện tử cho phép bác sĩ và bệnh viện truy cập dữ liệu tức thì, đồng bộ và chính xác hơn. Mỗi lần bệnh nhân đi khám, kết quả xét nghiệm, đơn thuốc, hình ảnh chụp chiếu đều được số hóa và đưa lên hệ thống trung tâm dữ liệu. Điều này giúp giảm thiểu sai sót, rút ngắn thời gian xử lý và hỗ trợ việc điều trị liên tục khi bệnh nhân di chuyển giữa các cơ sở y tế.
Song song với bệnh án điện tử là sự bùng nổ của hình ảnh y khoa số hóa. Các công nghệ hiện đại như chụp cộng hưởng từ (MRI), cắt lớp vi tính (CT scan) hay siêu âm 3D tạo ra lượng dữ liệu khổng lồ – một ca chụp MRI có thể sản sinh hàng gigabyte dữ liệu hình ảnh. Lưu trữ, xử lý và phân tích khối dữ liệu này đòi hỏi năng lực hạ tầng mạnh mẽ mà chỉ các trung tâm dữ liệu mới đáp ứng được. Không chỉ dừng lại ở lưu trữ, nhiều bệnh viện đã triển khai các phần mềm chuyên dụng chạy trên data center để so sánh hình ảnh theo thời gian, giúp phát hiện dấu hiệu bất thường ngay từ giai đoạn sớm, khi bệnh còn chưa biểu hiện rõ ra bên ngoài.
Vai trò của trí tuệ nhân tạo (AI) trong y tế cũng đang mở rộng nhanh chóng, và nền tảng cho sự phát triển đó chính là trung tâm dữ liệu. Các thuật toán AI có thể phân tích hàng triệu hình ảnh X-quang, MRI hay dữ liệu xét nghiệm để phát hiện ung thư, bệnh tim mạch hoặc tổn thương não bộ sớm hơn so với phương pháp chẩn đoán truyền thống. Ở quy mô lớn hơn, AI chạy trên hạ tầng data center còn có thể xử lý dữ liệu dân số, dự báo dịch bệnh, tối ưu hóa phân bổ nguồn lực y tế hoặc thậm chí gợi ý phác đồ điều trị cá nhân hóa cho từng bệnh nhân dựa trên thông tin di truyền.
Một xu hướng khác đang định hình y tế toàn cầu là telemedicine – khám chữa bệnh từ xa. Đặc biệt trong đại dịch COVID-19, telemedicine đã chứng minh giá trị khi giúp hàng triệu bệnh nhân được tư vấn và điều trị mà không cần trực tiếp đến bệnh viện, giảm nguy cơ lây nhiễm. Tuy nhiên, để hình thức này vận hành hiệu quả, hạ tầng đường truyền internet ổn định và trung tâm dữ liệu mạnh mẽ là điều kiện tiên quyết. Các cuộc gọi video chất lượng cao, chia sẻ hình ảnh y khoa dung lượng lớn hay thậm chí phẫu thuật từ xa bằng robot đều cần được xử lý qua các data center với tốc độ và độ tin cậy gần như tuyệt đối.
Bên cạnh chăm sóc bệnh nhân, trung tâm dữ liệu còn góp phần quan trọng trong nghiên cứu y học. Các dự án giải mã gen, thử nghiệm thuốc, nghiên cứu vaccine đều đòi hỏi xử lý dữ liệu ở quy mô hàng tỷ điểm dữ liệu sinh học. Chẳng hạn, giải trình tự bộ gen người tạo ra dữ liệu lên tới hàng trăm gigabyte cho mỗi cá nhân. Việc phân tích và so sánh dữ liệu gen hàng triệu người chỉ có thể thực hiện nhờ vào sức mạnh tính toán của các trung tâm dữ liệu, kết hợp với điện toán đám mây và các siêu máy tính.
Tại Việt Nam, xu hướng số hóa y tế đang diễn ra mạnh mẽ. Bộ Y tế đã đặt mục tiêu đến năm 2030, toàn bộ bệnh viện tuyến trung ương và phần lớn bệnh viện tuyến tỉnh sẽ triển khai hồ sơ bệnh án điện tử. Các doanh nghiệp công nghệ cũng tham gia vào việc xây dựng trung tâm dữ liệu chuyên biệt cho y tế, nhằm bảo đảm tính bảo mật, quyền riêng tư và khả năng xử lý dữ liệu nhạy cảm. Song song đó, các bệnh viện lớn đã bắt đầu ứng dụng AI trong chẩn đoán hình ảnh và triển khai dịch vụ khám chữa bệnh từ xa, mở ra cánh cửa mới cho việc chăm sóc sức khỏe toàn dân.
Từ hồ sơ bệnh án, hình ảnh chẩn đoán, trí tuệ nhân tạo đến khám bệnh từ xa, tất cả đều cần một nền móng hạ tầng vững chắc là trung tâm dữ liệu. Nếu coi bác sĩ là những người trực tiếp cứu sống bệnh nhân, thì data center chính là “bác sĩ thầm lặng”, âm thầm vận hành để bảo đảm hệ thống y tế vận hành trơn tru, chính xác và hiệu quả. Trong kỷ nguyên số, data center không chỉ hỗ trợ chữa bệnh mà còn góp phần định hình tương lai của ngành y – nơi con người được chăm sóc sức khỏe tốt hơn, nhanh hơn và thông minh hơn.