Từ quản trị nội bộ, phân tích thị trường, tối ưu chuỗi cung ứng đến phát triển sản phẩm và chăm sóc khách hàng, dữ liệu hiện diện ở mọi bước đi chiến lược của doanh nghiệp. Nhưng để dữ liệu thực sự phát huy giá trị, không chỉ cần được lưu trữ an toàn mà còn phải có khả năng di chuyển linh hoạt và tương thích với nhiều hệ thống khác nhau. Đây chính là chìa khóa giúp doanh nghiệp duy trì sự chủ động trong thời đại mà công nghệ thay đổi từng ngày.
Một trong những rào cản lớn nhất với doanh nghiệp hiện nay là hiện tượng “vendor lock-in” – bị khóa chặt vào một nhà cung cấp dịch vụ dữ liệu. Khi doanh nghiệp chọn một nền tảng lưu trữ hay điện toán đám mây độc quyền, toàn bộ hạ tầng ứng dụng, quy trình và dữ liệu vận hành thường được thiết kế để hoạt động tốt nhất trên nền tảng đó. Điều này mang lại sự thuận tiện trong giai đoạn đầu, nhưng về lâu dài lại tạo ra sự phụ thuộc nguy hiểm.
Khi muốn thay đổi nhà cung cấp, doanh nghiệp sẽ phải đối diện với hàng loạt chi phí và rủi ro: chi phí chuyển đổi dữ liệu khổng lồ, rủi ro mất mát hoặc hỏng hóc dữ liệu trong quá trình di chuyển, thậm chí là nguy cơ gián đoạn hoạt động kinh doanh. Các rào cản kỹ thuật như định dạng dữ liệu không tương thích, hệ thống API đóng hoặc chính sách độc quyền của nhà cung cấp càng khiến việc thoát khỏi tình trạng “lock-in” trở nên khó khăn. Không ít doanh nghiệp quốc tế từng rơi vào cảnh phải duy trì song song hai hạ tầng trong nhiều năm để tránh mất dữ liệu, gây ra gánh nặng tài chính khổng lồ.
Ở Việt Nam, khi xu hướng chuyển dịch lên cloud đang ngày càng mạnh mẽ, nguy cơ bị “lock-in” cũng trở thành mối quan tâm hàng đầu, đặc biệt đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME). Trong khi họ cần dịch vụ linh hoạt, chi phí thấp và khả năng mở rộng nhanh chóng, việc bị phụ thuộc vào một nhà cung cấp có thể cản trở đáng kể quá trình tăng trưởng trong tương lai.
Khả năng tích hợp với hệ thống doanh nghiệp
Một khía cạnh khác mang tính chiến lược là khả năng tích hợp dữ liệu với các hệ thống phần mềm quản trị doanh nghiệp như ERP (Enterprise Resource Planning) hay CRM (Customer Relationship Management). Đây là những nền tảng vận hành “xương sống” của doanh nghiệp hiện đại, giúp quản lý tài chính, nhân sự, sản xuất, bán hàng và chăm sóc khách hàng.
Nếu dữ liệu lưu trữ không thể tích hợp trơn tru với ERP hoặc CRM, doanh nghiệp sẽ phải đối mặt với tình trạng phân mảnh dữ liệu, thiếu sự đồng bộ và khó đưa ra quyết định chính xác. Một ví dụ đơn giản: bộ phận bán hàng lưu dữ liệu khách hàng trên CRM, nhưng nếu hệ thống này không kết nối với kho dữ liệu trung tâm, bộ phận tài chính hoặc sản xuất sẽ khó nắm bắt tình hình để lên kế hoạch phù hợp. Việc này không chỉ làm chậm quá trình ra quyết định mà còn gây lãng phí nguồn lực.
Trong bối cảnh đó, doanh nghiệp cần ưu tiên xây dựng hạ tầng dữ liệu mở, có khả năng kết nối API và giao tiếp linh hoạt với các nền tảng khác nhau. Các giải pháp hiện đại thường hỗ trợ mô hình “plug-and-play” – nghĩa là hệ thống mới có thể tích hợp ngay với hạ tầng hiện có mà không cần thay đổi toàn bộ cấu trúc. Điều này giúp doanh nghiệp vừa bảo vệ được khoản đầu tư đã bỏ ra, vừa duy trì khả năng mở rộng về lâu dài.
Chuẩn hóa định dạng dữ liệu – lời giải cho tính tương thích
Một vấn đề mang tính nền tảng hơn cả là chuẩn hóa dữ liệu. Trong nhiều năm qua, nhiều doanh nghiệp vẫn quen lưu trữ dữ liệu theo định dạng riêng, phụ thuộc vào phần mềm hoặc hệ thống quản lý nội bộ. Cách làm này tạo ra rào cản khi muốn chia sẻ, di chuyển hoặc tích hợp với các nền tảng khác.
Việc áp dụng các chuẩn dữ liệu mở và phổ biến trên toàn cầu – từ SQL, JSON, XML cho đến những chuẩn chuyên biệt cho phân tích dữ liệu lớn (big data) – đang trở thành xu hướng bắt buộc. Khi dữ liệu được lưu trữ theo chuẩn thống nhất, doanh nghiệp có thể dễ dàng di chuyển giữa các nền tảng lưu trữ, đồng thời bảo đảm rằng dữ liệu vẫn có thể được khai thác hiệu quả trong các mô hình điện toán mới như hybrid cloud, multi-cloud hay edge computing.
Trên thực tế, nhiều quốc gia tiên tiến đã xây dựng hẳn các quy định pháp lý bắt buộc doanh nghiệp phải áp dụng chuẩn dữ liệu mở trong một số lĩnh vực, nhằm tạo ra hệ sinh thái công nghệ đồng bộ và giảm thiểu rủi ro bị độc quyền bởi một nhà cung cấp. Đây là một hướng đi mà Việt Nam cũng có thể tham khảo để đảm bảo tính minh bạch và an toàn cho hệ sinh thái số đang phát triển mạnh mẽ.
Ở quy mô toàn cầu, các tập đoàn lớn đang ngày càng chú trọng tới chiến lược dữ liệu “đa nhà cung cấp” (multi-cloud strategy), nhằm tránh phụ thuộc vào một bên duy nhất. Chiến lược này cho phép họ tận dụng ưu thế của từng nhà cung cấp – ví dụ như dịch vụ AI của một hãng, khả năng bảo mật của hãng khác – đồng thời duy trì sự linh hoạt khi có biến động thị trường.
Với doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là các tập đoàn lớn đang bước vào hành trình chuyển đổi số, việc học hỏi mô hình này là vô cùng quan trọng. Bên cạnh đó, SME cũng cần có chiến lược rõ ràng ngay từ đầu, tránh chọn giải pháp lưu trữ ngắn hạn nhưng lại dẫn đến khó khăn khi mở rộng về sau. Các nhà cung cấp dịch vụ trong nước cũng cần nhanh chóng xây dựng các giải pháp lưu trữ mở, chuẩn hóa và dễ tích hợp, để hỗ trợ doanh nghiệp giảm thiểu rủi ro phụ thuộc.
Trong thời đại dữ liệu là tài sản chiến lược, khả năng chuyển đổi dữ liệu linh hoạt và tương thích rộng rãi không chỉ là nhu cầu kỹ thuật, mà còn là nền tảng để doanh nghiệp duy trì sức cạnh tranh. Tránh “vendor lock-in”, đảm bảo tích hợp trơn tru với hệ thống quản trị, và chuẩn hóa dữ liệu theo tiêu chuẩn quốc tế chính là con đường để doanh nghiệp Việt Nam tiến gần hơn tới một hệ sinh thái số bền vững, mở và sẵn sàng cho tương lai.